Przekraska sosnówka - potencjalnie groźny przeciwnik

Przekraska (krasanka) sosnówka (łac. Haematoloma dorsata Arhens)

W dniu 29.05.2023 pracownicy Zespołu Ochrony Lasu w Szczecinku, stwierdzili nowego dla fauny polski owada o nazwie przekraska (krasanka) sosnówka (łac. Haematoloma dorsata Arhens). Prawdopodobnie jest to pierwsze oficjalne stwierdzenie tego gatunku na terenie Lasów Państwowych, pochodzące z Nadleśnictwa Międzychód. W sumie pojawiły się trzy obserwacje tego gatunku, który do tego roku nie był notowany z terenu Polski. Powyższe doniesienie zostało potwierdzone przez prof. Jacka Szwedo z Uniwersytetu Gdańskiego oraz dr Adama Stroińskiego z Instytutu Zoologii PAN w Warszawie. Początkowo był to owad związany z krajami basenu morza Śródziemnego. Od lat 50 ubiegłego wieku, gatunek ten jest znany z południowej Holandii i zachodniej części Niemiec, gdzie wyrządzał duże szkody w leśnictwie i komercyjnych uprawach gatunków iglastych.

Jest to owad o długości 6-8mm z rzędu pluskwiaków równoskrzydłych (Hemiptera), rodziny krasankowatych (Cercopidae) o jednorocznym cyklu rozwojowym. Larwa rozwija się u nasady roślin zielnych, głównie traw z rodzajów Deschampsia spp. (P. Beauv)., Brachypodium spp. (L.) i Dactylis spp. (L.). W tym stadium rozwojowym nie wyrządza szkód gospodarczych w leśnictwie. Imago pojawiają się w okresie od początku maja do lipca włącznie, w warunkach krajowych pełny okres pojawu nie jest znany. Postać doskonała owada może wyrządzać istotne gospodarczo szkody w leśnictwie, szkółkarstwie i komercyjnej hodowli gatunków iglastych. W uwarunkowaniach zachodniej Europy roślinami żywicielskimi imago są drzewka, głównie w I klasie wieku (uprawy i młodniki) z rodzajów Pinus spp. (L.), Picea spp. (A. Dietr.), Abies spp. (Mill.), Pseudotsuga spp. (Carriere) oraz ważnych roślin ozdobnych Juniperus spp. (L.),  Cupressus spp. (L.) i Cedrus spp. (Trew).

W państwach zachodniej Europy (Francja, Hiszpania i Holandia) żerowanie tego owada doprowadzało do wielkopowierzchniowego zamierania upraw sosnowych, zwłaszcza Pinus sylvestris (L.) i Pinus nigra (Arn.). Owad doskonały jest wyposażony w narząd gębowy typu kłująco-ssącego, którym nakłuwa igły i wysysa płyny fizjologiczne rośliny, początkowo doprowadzając do osłabienia drzewa, a w efekcie do jego zamarcia, występuje w charakterze szkodnika pierwotnego. Igły w miejscu nakłucia przebarwiają się, tworzy się w tym miejscu nekrotyczna przepaska. Wielokrotne nakłucie powoduje całkowitą nekrozę igieł, które się przebarwiają i odpadają. Owad ten jest zarejestrowany w EPPO (ang. European and Mediterranean Plant Protection Organization) jako niebezpieczny szkodnik roślin. Ponad to imago jest potencjalnym wektorem bakterii Xylella fastidiosa (Wells et al.), która jest organizmem kwarantannowym, podlegającym obowiązkowi zwalczania w krajach Wspólnoty Europejskiej.